Preanger-bode, 25 mei 1921
Niet alle beroepen stonden voor iedereen open. Het was een zeldzaamheid dat een Indische of Hollandse vrouw als zeebaboe ging werken. Wel kon zij solliciteren op een betrekking als tokojuffrouw.
In de oude Indische kranten staan talloze advertenties met vraag en aanbod, vooral vraag. In 1921 wordt er in de Preanger-bode om een “flinke” tokojuffrouw gevraagd. Jammer genoeg staat er niet bij voor welke toko. De betekenis van flink staat hier voorop, waarschijnlijk betekende het: de werkdagen zijn lang, je moet voortdurend beschikbaar zijn, je mag nooit eens moe zijn en met pauze willen. Ze mocht hopen dat er in deze toko een luchtverversing was, anders had ze ook nog de tropische warmte de hele dag.
In Nederlandse winkels hadden de juffrouwen het zwaar. Dankzij de inzet van dr Aletta Jacobs werden winkeliers verplicht het personeel zitgelegenheid te bieden. Maar hoe controleer je dat? En voor de ene winkeljuffrouw die moeilijk deed, stond een andere klaar om haar betrekking over te nemen.
Nog een advertentie, waar iets meer informatie in staat. Deze komt uit het Bataviaasch nieuwsblad, 2 juli 1934.
Dat is interessant. Er bestonden dus gradaties in het tokojuffrouw-schap. Je had leerlingen, die vast minder verdienden. Maison van Reeken was Europees en dus moest de tokojuffrouw zo Hollands mogelijk zijn. Dat was de betekenis van “net”- niet alleen fatsoenlijk, maar ook Hollands. De koloniale maatschappij bezat een eigen terminologie.
Maison van Reeken was relatief nieuw in Batavia. In het Nieuws van den Dag vond ik een lovende recensie, waardoor ik er meteen heen wilde:
Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië, 7 juli 1934
Het is “een fraaie aanwinst” staat er, en dat moet veel klanten hebben getrokken. Ze hadden onder meer slagroomgebakjes en likeurbonbons. Ik vond alleen advertenties uit 1934. Hopelijk bestond Maison van Reeken langer, zodat de tokojuffrouw een betrekking hield. Zo gemakkelijk was het leven niet voor werkende vrouwen in de jaren 1930.
Zeebaboes 